Principoj de subteksto-farado
(Fonto: Manlibro pri kreado de Esperantaj subtitoloj)
Sube estas eksponitaj certaj principoj kaj reguloj, koncernantaj kreadon de subtekstoj. Ili bazas sin sur sperto de la a?toro.
-
Plej grava parto de kreado de subtekstoj estas fiksi ilian tempo-markojn (angle “timing”), tio estas tempo de apero kaj tempo de malapero de subteksto. Plej grava regulo ?i tie estas, ke subteksto aperu precize samtempe kun komenco de repliko, kiun ?i tradukas. Nur sub ?i tiu kondi?o spektanto asocios tekston de subtitolo kun prononcata ?i-momente repliko kaj perceptos ?in kiel videbligon de tiu. Se tia samtempeco forestas, perceptado de filmo fari?as tre malfacila a? e? tute neebla.
-
Malapero de subteksto devas okazi ne tuj post fino de repliko, sed kun 1 – 1.5 sekunda prokrasto, ?ar legata teksto estas perceptata pli malrapide, ol parolo. Intervalo inter malapero de unu subteksto kaj apero de sekva ne estu pli mallonga, ol ?irka? 0.3 sekundo, por ke vido de spektanto distingu ilin. Okaze de rapida dialogo oni foje bezonas fari pli mallongan intervalon. Tamen, oni faru tiel nur kiam tio vere ne eviteblas.
-
?iu nova frazo komenci?u de majusklo kaj fini?u per punkto a? alia interpunkcio. Se necesas dividi longan frazon je du subtekstoj, eblas uzi diversajn metodojn montri tion. En subtekstoj por filmoj sur DVD oni kutime uzas por tio tripunkton, finante per ?i subtekston kun unua parto de frazo kaj komencante per ?i tiun kun la dua (de minusklo). Eblas konsideri malavanta?o de ?i tiu metodo tion, ke ?i “por teknika celo” uzas tripunkton, kiu estas interpunkcio, signanta certan intonacion. Por eviti eblan miskomprenon de tripunkto, la a?toro uzas alian metodon: subteksto kun unua parto de frazo simple fini?as per neniu interpunkcio, kaj tiu kun la dua parto havas ?in. Tamen, ?i tie ne estas ajnaj nepre rekomendindaj reguloj, kaj ?iu tradukanto povas uzi metodon, kiun li preferas.
-
Se dulinia subteksto enhavas replikojn de diversaj parolantoj, anta? ?iu repliko staru streketo kiel signo de rekta parolo (por ke spektanto distingu replikojn).
-
En kazo de tre rapida interparolo foje necesas krei triliniajn subtekstojn. Tio ne estas malakceptebla, speciale, se replikoj estas mallongaj. Tamen, tio estas farenda, nur kiam ne eblas alimaniere fari subtekstojn kun sufi?a tempo-da?ro.
-
Per oblikva litertipo oni tajpu tekstojn de kantoj kaj versa?oj, replikojn en fremdaj lingvoj (ne en la ?efa lingvo de filmo), kaj parolon, sonantan ekster-ekrane, t.e. kiam parolanto ne estas videbla – ekzemple, parolon de televido, radio, a? replikojn de telefona interparolanto.
-
Optimuma longo de linioj povas varii depende de karakterizoj de subtekstoj. Por la karakterizoj, menciitaj supre, ?i estas 35 ?is 40 signoj, inklude spacetojn inter vortoj.
Pritakso de la filmo:
2