Subtekstigo de film(et)oj
Kun permeso de a?toro de tiu ?i artikolo Marek Blahu? kaj kun permeso de Aleksander Kor?enkov, la redaktoro de la revuo “La Ondo de Esperanto” , kie unue aperis tiu ?i artikolo en novembro 2010, mi publikigas la artikolon en Verda Filmejo.
Subtekstoj (a?: subtitoloj) estas tekstoj akompanantaj projekciatan filmon kiuj helpas al ?ia kompreno. En certaj landoj, kie ne ekzistas tradicio de dublado (anstata?igo de la originalaj vo?oj per traduka?o), tio estas la kutima maniero prezenti fremdlingvan videomaterialon. ?ar dublado estas tre kosta kaj postulas profesiecon, tio anka? estas la tipa solvo por amatora tradukado, inkluzive de plej multaj esperantigoj. Esperantigitaj filmoj projekciataj dum esperanto-aran?oj diskonigas nacilingvajn kulturojn kaj amaso da filmetoj en la interreto estas de unuopuloj subtekstigita esperanten kaj libere spektebla por amuzo a? kiel instruilo.
- Verda Filmejo <filmoj.net> estas hodia? la plej ampleksa retejo pri filmoj en esperanto. Iniciatita de REJM kaj estrata de la juna ruso Aleksander Osincev, ?i montras jam pli ol 100 kontribuojn pri la esperanta filmoarto, ofte akompanatajn per ligilo al esperantigo de la filmo kaj senpage spektebla anta?filmeto. Ligado al pirataj el?utejoj de filmoj estas polemikata ero de ?i. Sed la a?toro anka? starigas oficialajn rilatojn kun produktistoj kaj jam sukcesis enigi esperanton en la oficialan eldonon de kelkaj filmoj. La retejo enhavas anka? videokursetojn pri subtekstigado kaj kunlaborantoj pri tradukado kaj provlegado estas da?re ser?ataj, foje e? salajrataj.
- La dissendolisto Subtitoloj / Subtekstoj ?e Yahoo! Groups <groups.yahoo.com/group/subtitoloj> estas la plej aktiva diskutejo pri esperantigo de filmoj, kun 173 membroj kaj 678 mesa?oj en la ar?ivo de sia pli ol 7-jara historio. Membri?i rajtas ?iu ajn, per la retpa?aro a? sendante malplenan retmesa?on al <subtitoloj-subscribe@yahoogroups.com>.
- YouTube <youtube.com> estas la plej konata reta stokejo kaj spektejo de filmetoj (maksimume 10-minutaj). Per la ?losilvorto “esperanto” tie troveblas pli ol 5.000 filmetoj, ekzemple raportoj pri okazintaj aran?oj, prezentoj de esperanto-muziko a? nacilingva varbado, sed anka? multaj esperante dublitaj a? subtekstigitaj filmetoj. ?iu povas libere al?uti novan filmeton, kaj ekz. E@I disponigas tie sian filmon “Esperanto estas” (anka? la nacilingvajn tradukojn), jam tie spektitan pli ol 100.000-foje.
- dotSUB <dotsub.com> estas stokejo de filmetoj kiu ebligas ilian facilan subtekstigadon. Unu persono al?utas filmon, alia povas transskribi la originalan vo?on en subtekstojn, kaj pliaj traduki ilin en diversajn lingvojn. Hodia? ?i enhavas pli ol 300 videojn en esperanto.
- Overstream <overstream.net> estas ilo por aldoni subtekstojn al filmetoj jam trovi?antaj en YouTube, Vimeo.com, MySpace kaj aliaj stokejoj. Per eta truko, la kreitaj subtekstoj aperas super la originala videobildo kaj jam ekzistas 180 tiaj surskriboj en esperanto – laste ekz. de E@I por la ?e?a video “Facebook vs. realeco”.
- La Ponto <laponto.esperanto.org.ar> estas unika reta ilo por komunuma tradukado de filmaj subtekstoj. Iniciatis ?in argentinaj esperantistoj, kaj kvankam ?i nun ?ajnas ne plu prizorgata, plurfoje oni ?in sukcese uzis kaj nun estas tie (ek)esperantigitaj 74 filmoj.
- Kiel spektilo de videoj rekomendindas la libera kaj plursistema programo VLC media player <videolan.org>, kun bona subteno de diversaj formatoj kaj unikodaj subtekstoj. Iom eksmoda BS Player <bsplayer.org> disponas esperanto-interfacon.
- Subtekstoj utiligeblas anka? por tute “seriozaj” celoj: La populara usona konferenco TED <ted.com> kies 18-minutaj prelegoj de famuloj sub la frapfrazo “ideoj disvastigindaj” estas oficiale libere spekteblaj en la reto instigas volontulojn multlingvigi la videojn per subtekstigado. El la 802 prelegoj, nur 19 estas nun tradukitaj en esperanton (sed preska? ?iuj en la ?inan!). Stimulo de ?i tiu agado estos programero de la scienca esperanto-konferenco KAEST de E@I okazonta novembre en Slovakio.
- Konciza trarigardo de la fenomeno, kun diskuto de la terminologio kaj pluraj utilaj ligiloj troveblas en la artikolo Subtekstoj en la Vikipedio en Esperanto <eo.wikipedia.org/wiki/Subtekstoj>.
Marek Blahu?
Vi povas el?uti la artikolon en bela pdf-formato. (1 Mb)
La origina artikolo: ligilo
Pritakso de la filmo:
5